|
Een schreeuw om een luisterend oor
Herman Sars werkt al sinds 1980 in het personeelswerk. Eerst in loondienst bij voornamelijk overheidsorganisaties en sinds 2008 bij zijn eigen bureau Sars Personeelsadvies in Hoofddorp. Alhoewel hij eerst alleen werkgevers adviseerde, wordt hij steeds vaker benaderd door werknemers die op de een of andere manier problemen hebben bij hun werkgever. Soms neemt men zelf direct contact op met Herman. Maar als de situatie op het werk inmiddels al geëscaleerd is en de medewerker ziek thuis zit, komt het voor dat een begeleider in bepaalde situaties doorverwijst naar Herman. Hoewel dit niet altijd direct aan de orde lijkt, blijkt er uiteindelijk vaak sprake van pestgedrag.
In eerste instantie dacht Herman te herkennen dat pesten vooral voorkwam bij kleinere bedrijven. Zou het dan vooral komen vanuit onwetendheid van de ondernemers? De praktijk van de laatste jaren bewees echter het tegendeel: geregeld werden ook medewerkers van grote bedrijven naar hem doorverwezen. Medewerkers van bedrijven waarvan men zou kunnen verwachten dat deze organisaties het welzijn van de medewerker vooropstellen en een beleid hebben en voeren op het gebied van onder meer pesten, agressie en geweld en (seksuele) intimidatie.
Pesten op de werkvloer óók nadelig voor de werkgever
“Op papier lijkt het allemaal zo mooi geregeld”, licht Herman toe, “maar ondanks alle regels worden hun medewerkers toch slachtoffer van pesten. Gelukkig herken ik in de praktijk veel goede P&O/HR-adviseurs die op tijd de juiste adviezen geven aan werkgevers, maar helaas heb ik ook veel collega’s die geen actie ondernemen, om elke reden dan ook. Wat zij zich echter niet realiseren is, dat zij niet alleen de gepesten ernstig benadelen, maar ook hun werkgever.”
Tijdens het onlangs gehouden congres Pesten op de Werkvloer heeft Herman dan ook een workshop verzorgd over de rol van P&O/HR bij pesten op de werkvloer.
Zit het tussen mijn oren?
Pestproblemen op de werkvloer leiden tot immense problemen voor de medewerkers. In veel situaties ervaren ze onbegrip, worden onzeker en voelen angst. Niet alleen angst voor maatregelen van de pester(s) of de werkgever (leidinggevende), maar ook angst voor hun toekomst.
Herman: “Men heeft geen idee welke rechten men heeft; bij wie je je nog veilig en gesteund kunt voelen. Sommigen weten niet eens meer of het daadwerkelijk gebeurt, of dat het (zoals hen vaak wordt aangepraat) ‘tussen hun oren’ zit.”
Directe omgeving reageert niet adequaat
Ook de directe omgeving van gepesten reageert niet adequaat op pestsignalen. Die weifelende omgeving bestaat overigens niet alleen maar uit de directe werkomgeving, maar helaas hoort daar soms ook nog een poos de thuissituatie bij. Ach, het valt wel mee, je bent toch een goede en harde werker, zegt men dan. Het zal wel meevallen, het zal wel overwaaien…, maar het waait niet over en pas later komt de thuissituatie achter de echte problemen en ontstaat er begrip en steun. Maar dan is het mogelijk wel al te laat. De gepeste medewerker kan dan al ziek thuis met de handen in het haar zitten. Niet wetend wat hij kan doen of waar hij terecht kan. “Om te voorkomen dat het zo ver komt, zou het dus goed zijn dat een gepeste medewerker binnen zijn bedrijf een weg van vinden om het probleem te bespreken en zo mogelijk aan te pakken”, aldus Herman. “Maar veel bedrijven hebben nog geen (of geen deskundige) vertrouwenspersonen waar men terecht kan.”
Eerste behoefte: een luisterend oor
Wanneer een medewerker in gesprek komt met Herman, schreeuwt hij feitelijk om een luisterend oor en zoekt hij bevestiging of er daadwerkelijk sprake is van pesten. Hij wil duidelijkheid in wat hij kan, mag, maar ook moet doen. Wat zijn mijn rechten en hoe krijg ik die bespreekbaar bij mijn werkgever?
Herman biedt in eerste instantie dat luisterend oor en geeft inzicht in wat iemands rechten zijn, wat men kan en mag verwachten. Maar ook wat je kan en moet doen, of juist beter kunt nalaten.
Samen kijken ze wat er nog mogelijk of misschien niet meer mogelijk is. Of de betrokkene nog kan/wil blijven werken bij dit bedrijf. Dit laatste is de medewerker een heel lastige keuze, met mogelijk verstrekkende gevolgen. Angst voor de toekomst komt om de hoek kijken. Raak ik mijn baan kwijt? Waar heb ik recht op en hoe lang? en als ik geen andere baan vind, wat betekent dat voor mij, mijn gezin, mijn omgeving en misschien zelfs mijn huis? Veel zaken spelen dan door het hoofd. Voor zover mogelijk helpt Herman bij deze keuze.
Kijken wat mogelijk is
“Wanneer de situatie die mogelijkheid nog biedt, ga ik zoeken naar een manier om het in de werksituatie bespreekbaar te maken en bied ik daar ondersteuning bij”, legt Herman uit. “Vervolgens richt die ondersteuning zich op het daadwerkelijk terug kunnen keren naar een veilige werksituatie. Het kan echter ook zo zijn, dat de situatie niet meer te herstellen is voor het slachtoffer. Dan moeten we naar andere oplossingen gaan zoeken. In dat geval kijken we wat wél mogelijk is en wanneer men dit wil. Hoe men zijn recht kan halen en/of genoegdoening kan krijgen. In het hele traject is leidend wat men wil, en waar.”
Vroegtijdig pestgedrag voorkomen
Natuurlijk zou Herman veel liever zien dat werkgevers zijn hulp in een veel eerder stadium inroepen om deze situaties te voorkomen. “De stichting en ik staan graag klaar met onder meer workshops en raad en daad in andere vormen. Maar zolang het nodig is, zullen wij de medewerkers blijven bijstaan.” met haar werk probeert de Stichting Pesten op de Werkvloer bovendien om werknemers vroegtijdig te informeren over (de aanleiding tot) pestgedrag, om op die manier te voorkomen dat het zover komt.
Geschreven door Jenny Westra van WRP Teksten, Foto’s gemaakt door Gery ter Velde van GVoto
|